Para nedir? Gaia Education Ekonomi Dersleri 2. Modül konusuydu. Modüldeki soruları cevaplamam için Money As Debt (Borç Olarak Para) belgeselini izlemem gerekiyordu. Video izleyerek ders yapmak keyifli bir deneyim.
Bir itiraf ile başlayayım... (Alternatif Yaşam fikrine kendini adamış birinin bankacılık, para vs konusunda bilgisi ancak bu kadar olur.) Piyasadaki paranın karşılığında bankada altın olduğunu düşünüyordum.
Money as Debt belgeseli para nedir? Para nasıl oluşturulur hakkında bilmediğim bir çok arka bilgiyi bana öğretti. Türkiye'de sistem aynı mıdır emin değilim, kuvvetle muhtemel benzer olduğunu düşünüyorum.
Money as Debt belgeselini Youtube'da bulmak mümkün. Belgesel üç bölümden oluşuyor. Birinci bölüm para hakkında bildiğimi zannettiğim birçok konuyu yanlış bildiğimi öğretti. Para nasıl oluşur/üretilir? sorusunun cevabı birçoğumuz için darphane matbaasında basılmakta olan banknot görüntüleri ile örtüşüyor. Belgeselde de yanlış bildiğimiz bu bilgiden bahsediliyor. Belgesele göre herhangi biri, bir kredi sözleşmesi imzaladığında, kredi tutarı kadar para sisteme dahil oluyor. Ve fakat fiilen bu paranın hiçbir karşılığı yok. Sistemin para üretebilmesi için sürekli yeni borçlanma gerekli. Borçsuz olmak mevcut sistemi çökertecek bir durum. Belgeselde piyasada dolaşımda olan para karşılığı altın tutarından bahsediliyor ancak ülkeden ülkeye paranın karşılığı altın miktarının değiştiği belirtilmekte. Örneğin bu oran kimi ülkede 1'e 10, kiminde 1'e 30. Yani bankada bulunan her bir birim altın karşılında piyasada 30 birim para bulunabiliyor.
Kredi olarak alınan paranın geri ödemesi ana para artı faiz tutarı olduğu için sürekli büyüme bir zorunluluk oluyor. Belgeselde sürekli büyümeye rağmen dünya kaynaklarının tükenmeyeceğini düşünenler için çok çarpıcı bir cümle yer alıyor. "Anyone who believes exponential growth can go on forever in a finite world is either a madman or an economist" (Sınırlı kaynakları olan bir dünyada sürekli büyümenin sonsuza kadar sürebileceğini düşünen kişi ya delidir, yada ekonomist/iktisatçı)
İzlemediyseniz Money As Debt belgesellerini tavsiye ederim.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder