Salı, Aralık 11, 2012

Mutfak Artıklarından Kompost Yapımı - Asgari Çöp Üretimi

Aksiyon dergisinde Alternatif Yaşam Planlaması hakkında yayınlanan röportajdan daha önce bahsetmiştim. Röportaj yayınlandıktan sonra birçok olumlu yorum aldım, mahallede YAZAR sıfatı ile gezer oldum. AMA hepsinden önemlisi evde neredeyse sınırsız özgürlükte deney yapma hakkı kazandım :) Röportajı gerçekleştiren Tuba Kabacaoğlu'na birkez daha teşekkür ederim. 

Ne zamandır aklımda olan ve fakat hanımdan çekindiğimden bir türlü cesaret edemediğim mutfak içinde mikro ölçekli kompost ön hazırlık kovaları kullanma düşüncesini röportajdan sonra uygulamaya cesaret edebildim. Sonuç başarılı oldu.  

Normal şartlarda elimden geldiğince mutfaktaki organik atıkları biriktirip bahçedeki kompost kovalarına götürüyorum. Yağmur, çamur, soğuk havada sıcak evden bahçeye çıkıp, kompost kovalarına gitmek bazen keyifsiz olabiliyor. Bu nedenle mutfak içinde kompost sürecini başlatacak ve mutfaktan çıkan organik atıkları çöpe atmak kadar kolay olacak şekilde kompostlamaya başlayabileceğim bir sistem düşündüm.  


Evyenin altına, çöp kovasının yanına, iki küçük kova koydum. Yukarıdaki resimde sol tarafta görünen beyaz renkli kovalar. Kovalardan birine talaş doldurdum, diğer kovanın da dibine ıslaklık tutması için bir miktar talaş koydum. Resimde sağ tarafta komposta koyulmayacak çöpleri attığımız kovayı görmek mümkün. 

     
Komposta konulabilecek salatalık kabuğu, muz kabuğu, yemek artıkları gibi atıkları kompost kovasına koydum ve ara ara atıkların üzerine talaş ekledim. Talaş, atıkların kokmasını engelliyor ve kompost sürecini başlatıyor. Yukarıdaki resimde kompost kovasının başlangıçtan 4-5 gün sonra dolmuş halini görebilirsiniz. 

     
Resimlemek için kovaların kapaklarını açmıştım. Normal süreçte kompost kovasının ve talaş kovasının kapaklarını kapalı tutuyorum. 


Eyve altındaki küçük kompost kovası dolunca kovayı bahçedeki kompost kovasına boşaltıyorum. Mutfak atıkları bu kovada komposta dönüşecek. Kovayı yukarıdaki ve yandaki resimde gördüğünüz gibi toprağa gömdüm. Topraktaki solucanların kovanın altında ve yanında bulunan deliklerden kovaya girmesini ve kompost sürecini hızlandırmasını bekliyorum. Solucanlar kovaya girdiler mi henüz kontrol etmedim. 

Anlattığım uygulamayı apartmanda yaşayanlar balkonlarını kullanarak da yapabilirler. Benim bahçeye koyduğum kovayı, balkonunuza koyarak siz de mutfak artıklarınızı komposta dönüştürebilirsiniz. Kompost ile ilgili daha önce yazdığım yazılara Kompost etiketini seçerek ulaşabilirsiniz.  

Gaia Education Ekoköy Dizayn Eğtimi dersleri kapsamında yukarıdaki projemi eğitmenler ile paylaştım. Amaç şehir ölçeğinde fayda sağlayabilecek katı atık toplama işlemine alternatif bir yaklaşım getirmekti. 

Evlerimizde kompost ön hazırlık kovalarının ve ikinci aşama kompost kovalarının olduğunu düşünelim. Tüm organik atıklarımızı kompost kovalarında tutuyoruz. Kompost kovalarımız dolduğunda ise halen çöplerimizi döktüğümüz çöp konteynerlerinin yanına konan "kompost konteynerlerine" döküyoruz. Tüm mahalleli tarafından doldurulan  kompost konteynerlerimiz oluyor. Belediyeler çöp toplar gibi özel kompost kamyonları ile kompost konteynerlerini topluyor ve nihai olgunlaşma süreci için uygun alanlarda biriktiriyorlar.   

Ben mutfakta kompost kovalarını kullanmaya başladığımdan beri çöp atma sıklığım günlükten, 2-3 günde bire düştü. Şehir ölçeğinde çöp toplama sıklığının yarı yarıya azaldığını düşünelim. Çöp toplama masrafı yarı yarıya azalacak, çöp toplamak için kullanılan benzin miktarı (karbon salınımı için önemli bir katkı) yarı yarıya azalacak. Çöplerin büyük çoğunluğu komposta dönüşecek ve bahçelerde kullanılacak. 
Yukarıda belirtiğim faydaları Gaia Education'daki eğitmenlerime yazdım. Çok yerinde bir tespit olduğunu söylediler ve benim düşünemediğim bir başka faydadan daha bahsettiler. Birçoğumuzun bildiği üzere çöpler bir alanda toplanırsa metan gazı üretmeye başlıyor ve metan gazı atmosfer için CO2'den daha tehlikeli bir gaz. Kompost Konteynerleri ve kompost kamyonları ile metan gazı oluşumunun da önüne geçmiş oluyoruz. Şehir ölçekli katı atık toplama alternatif projemle eğitmenlerden bir "well done" aldım. 

Uygulanabilir bir proje mi? 
Evet.
Türkiye'de uygulanır mı? 
Hayır :) 

Neden? 
Yaa, git kardeşim kim uğraşacak bu işlerle. 

Bu projeyi uygulasa uygulasa Türkiye'nin ilk ve tek Yavaş Şehri olan Seferihisar'ın Belediye Başkanı Sn Tunç Soyer uygular.

Halk uygulamayı destekler, katılır, evlerinde, mutfaklarında kompost yapmakla uğraşır mı?    
???

4 yorum:

Adsız dedi ki...

Murat bey,
Ben İstanbulda bir apartmanın dördüncü katında yaşıyorum,senelerden beri balkonumuzda sizin anlattığınız gibi kompost yapıyorum.Önce mutfakta küçük bir kapaklı kutuda,sonra balkonda geniş bir leğende topluyorum,arasıra üstüne talaş serpiyorum,her balkona çıktığımda da küçük bir çapa ile karıştırıp alt-üst ediyorum,olgunlaşmış olanların içinde marul yetiştiriyorum,çarşıdan aldıklarımız kadar kocaman olmuyor benim marullarım ama onlara çöpte açan çiçekler diyorum.Bu yaptıklarımı hiç bir arkadaşıma paylaşmıyorum,sizin endişeleriniz gibi bende ayıplanırım yada delimi bu gibi düşünürler diye.Yazılarınızı herzaman okuyorum,bu yazınıza cevap vermemem imkansızdı,çunkü aynı dili konuşuyoruz ama duyan yok.:):):)
selamlarımla
Engin Erim

faik murat unel dedi ki...

Engin bey merhaba,

yazdıklarınız çok doğru. İstendiğinde, emek verildiğinde apartmanda yaşayan çoğunluğun da kompost yapabileceğinin ispatı yaptıklarınız. Emeğinize sağlık.

Alternatif Yaşam Planlaması 6 sene içinde epey yol aldı, yakın zamandaki olumlu gelişmeler ile hızı daha da artacak. İnsanların tepkilerinden çekinmeden devam ettikçe, başarı geliyor ve tepkiler takdire dönüyor.

Yaptıklarınızı okumak isterim, bence yazın.

Gulsen dedi ki...

Çok saygı duyulası ve oldukça emek isteyen davranış. Tebrik ederim sizi.

Adsız dedi ki...

ben afyon'da bir köyde yaşıyorum geçen sene anneme kompostu anlattım çöpleri bir seneden beri ayrıştırıp kompost tepesi yaptık tabi tamamen kontrolsüz:) bu sene kompostu bahçedeki toprağa karıştırmışlar. bence yeterli tanıtımla her evde uygulanabilir.