Gaia Education'da sanal sınıfta, işimize yarayacağını düşündüğümüz, genel ağ sitesi adreslerinin, videoların ve yazıların linklerini paylaşıyoruz. Bu sayede, Dünya'nın farklı ülkelerinden sürdürülebilir yaşam için algıları açık insanların paylaşımlarının doldurduğu bir havuz tarafından besleniyorum. Geçen hafta İspanya'dan sınıf arkadaşım Permies.com adresinde faydalı bilgilerin olduğu hakkında bir mesaj gönderdi. Siteye girdim, birkaç bağlantıya tıkladım.
Rocket Mass Heater başlıklı sayfada takıldım kaldım. Bir çeşit soba yapmış adamlar ama nasıl yani dedim.
Yukarıda sobanın kesitini görebilirsiniz.
- Sol tarafta ince odunlar yakma haznesinde yakılıyor,
- Uç tarafları yanmakta olan odunların alevi soğuk baca tarafından çekiliyor
- Baca etrafında bulunan kapalı alanda verimli yanma gerçekleşiyor
- Resmin sağ tarafında yer alan bacadan buhar ve CO2 dışarı veriliyor.
Soba konusunda tüm bildiklerimize ters bir şeyler dönmekte olduğu açık. Böyle bir şeyle karşılaştığım zaman "Ulan diyorum ben mi okuduğumu anlamıyorum, İngilizceme bok atıyorum, acaba ben mi yanlış anlıyorum." diye düşünüyorum. Bir kez daha okuyorum. Yoo doğru anlıyorum.
Google'da Roket Sobası, Roket Isıtıcı, Roket Ocağı kelimeleri ile aramalar yaptım. Roket Ocakları hakkında birkaç yazı buldum ama Roket Sobası hakkında neredeyse hiç yazı bulunmuyor.
Nasıl yani koskoca Türkiye'de roket sobası denenmemiş mi? Marmariç'te 2011 de Roket Sobası hakkında bir eğitim verilmiş ama yazıda sadece eğitimin içeriği ve detayı var.
- %70 - %90 arasında odun tasarrufu sağlaması. İzlediğim videoların birinde, roket sobadan önce 4 ton odun yaktığını söyleyen biri, roket sobasında 1 ton odun ile aynı seviyede ısındığını belirtiyordu.
- Normal sobada verimsiz ve hızla yanan dal, ince odun gibi parçaların kullanılabiliyor olması. Dal kullanmak orman sağlığı açısından da iyi. Yukarıda roket sobada yakmak üzere toplanmış, atık ve bir işe yaramayan tahta parçalarını görebilirsiniz.
- Yapımının kolay ve eski malzemeler kullanılması durumunda çok ucuz olması
- Daha az duman ve is çıkarması
- Sabit durmak zorunda olan sobalar yerine alttan çıkan boru sayesinde hareketli olarak yapılabilmesi.
İş gene başa düştü. Girdim Youtube'a. Rocket Heater Design kelimesi ile onlarca videoya ulaşmak mümkün. Alıştığım üzere onlarca videoyu indirdim ve akşam hepsini izleyip faydalı olanları sınıfladım.
Yazımın başında verdiğim resim kesit olduğu için ilk başta sistemi tam anlamamı engelledi. Videoları izledikçe roket sobanın nasıl yapıldığını anladım. Aşağıda roket soba yapımını ve mantığını en iyi şekilde anlamamızı sağlayacak videolardan birini bulabilirsiniz. İzleyelim sonra üzerine bir kaç açıklama daha yapacağım.
İşin özünde 3 adet boru var.
Birinci boru baca görevi yapıyor ve yan tarafta yanmakta olan ateşi çekiyor.
İkinci boru yalıtım malzemesini tutmak ve bacada verimli yanma sağlamak için var. Birinci boru (Baca) ile ikinci boru arasında kalan bölgeye ısı yalıtımı sağlayacak bir malzeme dolduruluyor. Videolarda sıklıkla duyduğum "Vermiculite" ile yalıtım yapmaktalar. Vermiculite de nedir diye sözlüğe baktım Türkçesi Vermikülit yazıyordu. Hah dedim şimdi anladım ne olduğunu :) Vermikülit'in ne olduğuna çok hakim olmasam da gittigidiyor'da satılmakta olduğunu gördüm. Kimi videolarda Perlit'in, Vermikülit yerine kullanıldığını izledim. İki boru arasına yalıtım sağlayacak her hangi bir malzeme konulabilir.
Birinci ve ikinci boru arası yalıtım malzemesi ile doldurulunca tek bir boru haline geliyor. Aslında dışı yalıtım yapılmış bir baca.
Üçüncü boru bacanın etrafını kapatıyor ve yanma verimini arttıran bir odacık oluşturuyor. Üçüncü borunun alt tarafından gaz çıkışı yapılıyor.
Yukarıdaki videoda borular yerine eski tüpleri kulandılar ve bacayı yukarı doğru uzattılar. Birçok durumda bacayı evin içinde gezdirerek bacadaki ısıdan da faydalanılmakta. Hatta bacayı özel toprak sedirlerin içine yerleştirerek ısıtmalı sedirler yapmaktalar.
Tahmin edeceğiniz gibi roket soba yapmak üzere planlama yapmaya başladım. Ben 3 boru sistemi kullanmayı düşündüğüm için ilk bu örnekle başladım.
Borulardan yalıtımlı baca yapmak yerine tuğlaları kullanarak da baca yapılan videolar izledim. Aşağıdaki video tuğla kullanılarak yapılan roket sobasına güzel bir örnek. İngilizcesi yetersiz olanlar için videoya küçük bir açıklama getireyim. Bacayı tuğlaların arasına harç koymadan yaptıkları ilk denemede başarısız oluyorlar. Daha sonra bacayı harç kullanarak yapıyorlar ve roket sobası sağlıklı çalışıyor. Baca etrafında kapalı ortam oluşturmak için varil sıklıkla kullanılan bir malzeme. Bu videoda baca etrafını kapatmak için varil kullanılıyor.
Durum budur...
Dün atık kağıttan odun yapımını yazmıştım.
Planım şu: Atık kağıt ve talaştan odun yapıp, roket sobada yakmak...
Olur mu, olmaz mı göreceğiz...
Alternatif Yaşam Planlaması için This is not a rocket science (Bu roket bilimi değil) derken işte size rocket science projesi :)
Alternatif Yaşam Planlaması için This is not a rocket science (Bu roket bilimi değil) derken işte size rocket science projesi :)
10 yorum:
Merhaba uykum kaçtı yine doğal yaşam hayalleri kurarken Bostancığa bi bakayım yeni birşeyler varmı dedim! süper faydalı'' Roket Soba'' ile karşılaştım.
Elinize sağlık..
Selçuk Şahin.
Merhaba,
Yazınızda sözünü ettiğiniz kursta roket ocakların işleyiş mantığı anlatıldı ve çeşitli ocaklar yapıldı. Katılımcılar merak ettiği için de Carlotta Werner, roket sobanın da nasıl çalıştığından kısaca bahsetti.
Marmariç'te bu yaz roket soba denememiz oldu ve şu an kullanıyoruz.
Yakında yapım aşaması ve artıları-eksileri ile ilgili bir yazı paylaşacağız Türkiye Permakültür Araştırma Enstitüsü'nün sitesinde; permacultureturkey.org
Kolaylıklar
Hazal.
Mrb. Bilgiler için Teşekkürler. Bende alternatif ısıtma sistemleri ararken rocket sobayı gördüm youtube ta. Daha sonra türkçe ararken yazdıklarınız çıktı karşıma.
Bunu denemeyi düşünüyorum. Çok mantıklı geldi banada. Siz herhangi bir deneme yaptınızmı acaba?
Saygılar
Merhaba Hazal Hanım,
Permakültür Araştırma Ensitütüsü ve Marmariç kardeş siteler linklerinde yakından takip ettiğim kaynaklar. Paylaşımlarınızı merak ile bekliyorum.
Ben sobanın ölçülerini ve malzeme listesini kafamda oluşturdum. Bugün (Cumartesi) 15-25-40 +/- 2 cm çap ölçülerinde metal boru aramaya gidiyorum. Bulabilirsem önemli bir malzemeyi tedarik etmiş olacağım.
Emrah bey, sizin denemenizi de merakla bekliyorum. İsterseniz ben benim kaba tasarımımı sizinle paylaşabilirim. muratunel@gmail.com den bana ulaşabilirsiniz.
yalnız roket soba 'nasıl temizlenir' 'külü nasıl alınır' ben şahsen o kısmı ya göremedim ya da anlamadım.
Slm,
bir ytong u ikiye bolup iki tarafini da simetrik olarak oydum, hava almamasi icin kalekim ile birbirine yapistirdim. Ytongun koselerini eski soba kovasinin gecebilecegi sekilde kestim. Elimde yanma odasi bir ytonga oyulmus tepesine de baca niyetine bir sac kova gecirilmis mini bir roket sobasi olmus olmaliydi ama verimli bir sekilde yandigini soylemek guc. Demekki bu isin bir hesabi kitabi olmali.
Elinizde yanma odasinin yapisi ve olmasi gereken beli olculeri yada en azindan bu yapinin hesabi ile ilgili herhangi bir dokuman var mi, varsa paylasabilir misiniz?
Her şey iyi güzel de, sorması ayıptır; yanan odunların külü nasıl temizlenecek?
üfürmüş bırakmış
o kağıt odunları yapmak sanki çocuk oyunağı. kağıtları nereden bulacan be adam. bir ton kağıt satarken 300 tl alırken 600 tl tabi hurdası.
1 ton kağıt saklamak için kocaman bir bahçe yada depo lazım o da ayrı caba birde bir ton kağıdı odun haline getirmeyi kolay sanıyor galiba arkadaş. 1 ton kömür 650-700 tl bir ton kağıt 600 tl 1 ton kömür 2000 klc ısı bir ton kağıt 700 - 800 kcl ısı
kısaca hikayei humayum.
laf ola beri gele.
üfürmüş bırakmış
o kağıt odunları yapmak sanki çocuk oyunağı. kağıtları nereden bulacan be adam. bir ton kağıt satarken 300 tl alırken 600 tl tabi hurdası.
1 ton kağıt saklamak için kocaman bir bahçe yada depo lazım o da ayrı caba birde bir ton kağıdı odun haline getirmeyi kolay sanıyor galiba arkadaş. 1 ton kömür 650-700 tl bir ton kağıt 600 tl 1 ton kömür 2000 klc ısı bir ton kağıt 700 - 800 kcl ısı
kısaca hikayei humayum.
laf ola beri gele.
bir süredir bu roket sobası dedikleri şeyi inceliyorum. basit ve elde yapılabilir olduğu için ya da evde birkaç alet edevatla yapılabileceği için herkez hobi evi için kamp için vs bu sobayı yapıyorlar diye düşünüyorum. değilse daha verimli olduğunu düşünmüyorum, aynı miktar yakıtla( odun kağıt küpü vs.) daha fazla verim (ısı) vereceğini düşünmek biraz fizike aykırı olur, tek ihtimal var, yakıtın tamamını harcayarak, açığa çıkan enerjinin tamamını kullanmak en verimli yöntemdir, ve bunun tersi olan; tamamen yakamayarak çıkan enerjinin tamamını kullanamamak verimsizliktir. bacadan çıkan dumanın sıcak bir şekilde terketmesi gibi. bunun çözümü de bacayı biraz daha uzatmak olabilir.
bir dikkatimi çeken noktada youtube da fazlasıyla bu soba için yapım videoları var. kamp için ideal bi ürün olsa gerek, çünki ateş güçlü bir şekilde bacayı terkediyor ve bacanın üzerine konabilecek bir tencere tava vs.yi kolayca ısıtabilecek bir düzenek. tabi bu söylediklerim tamamen benim düşüncem yanlış ya da eksik de olabilir.kimse kırılıp darılmasın. :)
recep bey kimse hurda kağıt alıp evde uğraşsın kağıt hamuru yapsın sıkıştırsın kurutsun onları kullansın, evde kömür değil hurda kağıt alıp yakalım dediğini zannetmiyorum. evde çıkan kağıt kürek gazete kartonu değerlendirmek babında dediklerini düşünüyorum.
saygılarımla
Yorum Gönder