Tüketim: Amaç mı ? İhtiyaç mı ?

15 MART Dünya Tüketiciler Günü

Tüketim son yıllarda ihtiyaçları karşılamanın, hatta düşleri gerçekleştirmenin çok ötesine geçerek başlı başına bir amaç haline geldi. Oysa sınırsız tüketim çabasının ağır bir bedeli var ve günümüzde bu bedel de tüketimin kendisi kadar hızlı büyüyor.

Bütün Yenilenebilir Kaynaklar Tehlike Altında
Tüketim için kullanılan geniş kaynakların birçoğu sürdürülebilir düzeylerin çok üzerinde sömürülüyor. Yalnızca son 50 yıl içinde bile dünya genelindeki içme suyu tüketimi üç kat, fosil yakıt tüketimi de beş kat arttı. Kuzey Çin’deki yeraltı suyu seviyelerinden Kuzey Atlantik’teki balık tarlalarına kadar bütün yenilenebilir kaynaklar tehlike altında. Zaman içinde kaynakların kullanılmasındaki verimlilik arttı ve tüketilen kaynakların yerine yenileri getirildi ama son elli yılda izlenen yol çok açık: sürekli artan tüketimin yarattığı kirlilik ve kaynaklardaki bozulmalar giderek çoğalıyor ve bunun bedeli yalnızca mahvolmuş ekosistemlerde değil, özellikle en yoksul kesimdeki hastalıklarda ve sefalette de görülüyor.

Asıl Zorluk Bundan Sonra Başlayacak
15 Mart Dünya Tüketicileri Günü nedeniyle açıklama yapan TEMA Vakfı Genel Müdürü Dr. Uygar ÖZESMİ, “Fosil yakıt tüketimindeki artıştan dolayı atmosferde biriken milyarlarca ton karbon dioksit, iklim değişimi haline dönüşerek bu bedeli tüm dünyaya ödetiyor. Ancak, asıl zorluk bundan sonra başlayacak. Küresel tüketim katarı iyice hızlandı ve gelecek yıllarda hem insanlardan hem de doğal dünyadan beklentileri daha da artacak. Yalnızca tüketim peşinden koşmak, hem tüketici toplumlardaki yaşam kalitesini azaltacak hem de tüketici sınıf dışında kalanların en temel ihtiyaçlarını karşılama olanaklarını bile ellerinden alacak.” dedi.

Yine de umutlu olmak için birçok nedenimizin olduğunu belirten Dr Uygar ÖZESMİ, “Çevreciler, tüketici dernekleri, iktisatçılar ve siyasetçiler, bir yandan toplu tüketimin çevresel ve sosyal bedellerini azaltırken diğer yandan da insanların gereksinimlerini karşılamak için yaratıcı fikirler üretiyorlar. Bireylerin çok fazla ve çok az tüketimin arasını bulmasına yardım etmenin yanı sıra halka açık mal ve hizmetleri, mal yerine hizmet sunmayı, geri dönüştürülmüş maddeler içeren malları ve tüketicilerin doğru seçimler yapmasını vurguluyorlar. Bütün bu önlemler bir araya getirildiğinde, çevreye verilen zararın ve sosyal adaletsizliğin en aza indirgendiği yüksek bir yaşam kalitesine ulaşılabilir. En önemli nokta, yalnızca “ne kadar” tüketim yapıldığına değil, “nasıl” tüketim yapıldığına da eleştirel bir gözle bakabilmektir.” dedi.

Dünya Nüfusuna Üç Milyar İnsanın Ekleneceği Tahmin Ediliyor
Gelişmekte olan ülkelerdeki yüz milyonlarca kişinin yakın gelecekte tüketim toplumuna dahil olacağı gerçeğinin yanı sıra, otomobiller ve evler büyüdükçe ve yeni cihazlar üretildikçe tüketim toplumlarında kişi başına düşen tüketim de artacak. Kişi başına düşen tüketim artarken, insan nüfusu da artacak. İçinde bulunduğumuz yüzyılın ortalarına doğru dünya nüfusuna üç milyar insanın ekleneceği tahmin ediliyor. Tüketim ve nüfusun ortak etkisi tehlikeli görünüyor ama tüketimi kontrol altına almak nüfusu denetlemekten daha zor. Tahminlere göre, doğum oranları azaldıkça yüzyılın ikinci yarısında nüfus düzeyi yatay ilerleyecek. Fakat tüketim artmaya devam edecek.

Sınırsız Tüketimin Toplumsal Bir Sorundur
TEMA Vakfı; 15 Mart Dünya Tüketiciler Günü'nde, sınırsız tüketimin toplumsal bir sorun olduğuna ve sadece tüketim peşinde koşmanın hem tüketici toplumlardaki yaşamın kalitesini azaltacağına hem de çocuklarımızın torunlarımızın yani gelecek nesillerimizin temel ihtiyaçlarını karşılama olanaklarının bile ellerinden alınmasına neden olacağına dikkat çekiyor. Bu sorunun çözümü; yaşamımızı sürdürecek kadar tüketip bundan mutlu olabileceğimiz bir toplum düzeni yaratmaktan ve herkesin bu hedefe ulaşmak için birlikte hareket ederek katkı sağlamasından geçiyor. Böylece bizden sonra gelecek tüm canlılara sürdürülebilir bir dünya bırakmış olacağız.
TEMA VAKFI


Kaynakça:
1-TEMA Vakfı Yayınları No:44, Dünyanın Durumu 2004 (Worldwatch Uzmanları)
2-TÜBİTAK-TEMA Vakfı Yayınları No: 5, Ne Kadarı Yeterli? (Alan Thein Durning)